Քաղաքագետ Ստյոպա Սաֆարյանի վերլուծությունը .
ԱՄՆ դեսպանը հանգուցալուծե՞ց «իջեցված» նշաձողի, փողոցում Արցախահայրենիքափրկչության մութ և անպատասխան հարցը․․․
🔸 Լին Թրեյսի․ «Մենք հանձնառու ենք օգնել հայ ժողովրդին կառուցելու այնպիսի ապագա, որի հիմքում ընդհանուր ժողովրդավարական արժեքներն են ու այն ճանապարհը, որ հայ ժողովուրդն ընտրեց 2018 թվականին եւ մեկ անգամ եւս վերահաստատեց 2021 թ. խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ»։ Ժողովրդավարություն նշանակում է ժողովրդաիշխանություն, իսկ ժողովրդաիշխանություն նշանակում է ինքնիշխանություն, իսկ ինքնիշխանություն նշանակում է պետականություն։ Սա նշանակում է՝ ԱՄՆ դեսպանն ասել է, որ ԱՄՆ հանձնառու է օգնել Հայաստանին պաշտպանել իր ինքնիշխանությունը, պետականությունը․․․
Ովքե՞ր են զայրացել հայտարարությունից․ ՀՓՇ-2-ը և ՀՅԴ-ն։ Ինչո՞ւ։ Եթե չկա երրորդ առաջարկ Հայաստանի համար՝ պաշտպանել պետականություն և ինքնիշխանություն, պաշտպանել Արցախի հայկականություն, մնում է երկու առաջարկ՝ ռուսական և թուրք-ադրբեջանական։ Ո՞րն է ընտրվում Հայաստանի կողմից․․․ Ճիշտ եք, միանշանակ ռուսական հեռանկարը․․․ Եթե կա երրորդ առաջարկը, ապա ո՞վ/ովքե՞ր է/են տուժում․․․ Պատասխանն ակնհայտ է։ Հետևաբար ինչի՞ մասին է փողոցի շարժումը․․․ Այո, ոչ թուրքացմանը․․․ Ո՞րն է մնում դա մերժելուց հետո․․․ Իրավացի եք՝ ռուսականը․․․ Ահա և ԱՄՆ դիրքրոշման դեմ ընդվզման խորունկ պատճառը․․․ Իսկ ընդվզողը ՀՅԴ-ն չէ, այլ․․․․ նաև Ռոբերտ Քոչարյանը․․․
🔸 Լին Թրեյսի․ «Անշուշտ, Միացյալ Նահանգների դիրքորոշումն այն է, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը դեռեւս մնում է չլուծված: Մենք շարունակում ենք կարծել, որ տեւական լարվածության հիմքում գտնվող եւ 2020 թ. ռազմական գործողություններին հանգեցրած խնդիրները պետք է կարգավորվեն բանակցությունների միջոցով ու համապարփակ լուծմամբ՝ հիմք ընդունելով տարածքային ամբողջականության, ժողովուրդների ինքնորոշման եւ ուժի չկիրառման միջազգայնորեն ճանաչված սկզբունքները: Մենք խրախուսում ենք շարունակել խաղաղության բանակցությունները եւ պատրաստ ենք ներգրավվել երկկողմ ձեւաչափով եւ համախոհ գործընկերների հետ, այդ թվում՝ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ: ԱՄՆ-ը ճանաչում է Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության դերակատարումը իր ապագան որոշելու հարցում»:
Ովքե՞ր են զայրացել հայտարարությունից․ ՀՓՇ-2-ը և ՀՅԴ-ն։ Ինչո՞ւ։ Որովհետև սա նշանակում է Արցախը վերադառնում է բանակցային սեղան և Արցախը իրավունք ունի օգտվել ժողովուրդների ինքնորոշման իիրավունքից։ Ո՞ւմ օրոք է Արցախը դուրս դրվել բանակցությունից ու կոնֆլիկտը դարձվել Հայաստան-Ադրբեջան։ Ճիշտ եք՝ Ռոբերտ Քոչարյանի։ Ինչո՞ւ է այժմ ընդվզում։ Որովհետև Արցախը դերակատար է հռչակվում իր ճակատագիրը որոշելու հարցում, ինչը նշանակում է, որ կոնֆլիկտը կարող է դառնալ նորից արցախ-ադրբեջանական, որտեղ Արցախն ու Հայաստանը ինքնուրույն կողմեր են․․․
Բայց սա ամբողջը չէ․ ո՞րն է Ռուսաստանի մոտեցումը։ Մոսկվան գտնում է, որ հակամարտությունը պետք է լուծվի անորոշ ապագայում, այժմ կարգավիճակի մասին չպետք է խոսել, և պետք է արագ սկսել դեմարկացիան ու դելիմիտացիան, ապաշրջափակումը առանց Արցախի հակամարտության կարգավորման քննարկման։ Սա նշանակում է՝ միայն մեկ գործընթացի’ դեմարկացիայի ու դելիմիտացիայի դեպքում ուղղակի ճանաչել միմյանց տարածքային ամբողջականությունը և Արցախը թողնել Ադրբեջանի կազմում Ռուսաստանի պատասխանատվության ու մանդատի ներքո․․․ Իսկ Ամերիկյան/եվրոպական առաջարկի դեպքում Արցախի հակամարտության համապարփակ կարգավորումը ուղեկցում է կարգավիճակի որոշմանը, հավելած’ դեմարկացիան ու դելիմիտացիան, որը պետք է տեղի ունենա Մադրիդյան փաթեթից դեռևս մնացած խնդիրների լուծմամբ՝ Արցախի կարգավիճակ, միջազգային անվտանգություն ու ցամաքային կապ Հայաստանի հետ․․․
Հետևաբար՝ ո՞ր դեպքում է Արցախի կարգավիճակի նշաձողը ավելի շատ իջնում․․․ Ճիշտ եք, ռուսական մոդելի դեպքում․․․ Հետևաբար ինչո՞ւ է ՀՓՇ-ն փողոցում․․ Իհարկե, սա չի նշանակում, թե Արևմուտքն ասել է, թե ճանաչվելու է Արցախի անկախությունը։ Սակայն այս սցենարի դեպքում Արցախի վրա ոչ ադրբեջանական, այլ միջազգային մանդատ տարածելու հեռանկար կա․․․
🔸 Լին Թրեյսի․ «Միացյալ Նահանգները սատարում է Թուրքիայի եւ Հայաստանի միջեւ երկխոսությանը, հարաբերությունների կարգավորումը պետք է տեղի ունենա առանց նախապայմանների եւ առանց այլ հարցերի, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղի բանակցությունների հետ կապելու»:
Ո՞վ էր Արցախի խնդիրը միացրել հայ-թուրքականին ու համարում էր, որ Թուրքիան կարող է լուրջ օժանդակություն ունենալ։ Իրավացի եք՝ առնվազն ՀՓՇ երկրորդ առաջնորդը՝ Սերժ Սարգսյանը։
Ո՞ւր տարավ այն․ հայ-թուրքական հարաբերությունները փակուղի, իսկ հայ-ադրբեջանականը՝ դեպի Լավրովի պլան։ Ինչո՞ւ են այժմ դեմ։ Որովհետև այն բաժանում է թուրքական գործոնը Արցախյան խնդրի կարգավորումից․․․
Այսպիսով՝ ԱՄՆ դեսպանն անուղղակի գաղտնազերծե՞ց նշաձողի իջեցման թնջուկը․․․ Կարծում եմ՝ այո։ Ավելին․ հասկանալի է դառնում Երևանի փողոցում կատարվողը…
ԱՄՆ դեսպանին իր հայտարարությունների համար հետ կանչելու կոչ արած ԱՄՆ Հայ դատի գրասենյակն այս ամենն ինչո՞վ կբացատրի․․․